Toksik liderlik, iş stresi ve işe adanmışlık ilişkisi: 50/d kadrosundaki araştırma görevlileri üzerine bir çalışma

Abstract

Bu çalışmada, toksik liderlik ve işe adanmışlık arasındaki ilişkide iş stresinin rolünü belirlemeye yönelik bir model tasarlanmıştır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı; katılımcıların toksik liderlik, iş stresi ve işe adanmışlık düzeylerini belirlemek, bu kavramlar arasındaki ilişki ağını elde edilen verilerle ampirik olarak ortaya koymaktır. Veriler, Türkiye'de devlet üniversitelerinde 50/d kadrosunda görev yapmakta olan araştırma görevlilerinden (n=474) toplanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak; Schimdt (2008) tarafından geliştirilen "Toksik Liderlik Ölçeği", House ve Rizzo (1972) tarafından geliştirilen "İş Stresi Ölçeği", Schaufeli vd. (2002) tarafından geliştirilen "Utrecht İşe Adanma Ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin analizinde, güvenilirlik analizleri, tanımlayıcı istatistikler, doğrulayıcı faktör analizi, t-Testi ve ANOVA analizleri ile yapısal eşitlik modelinden yararlanılmıştır. Analizler, AMOS ve SPSS programlarında gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda, araştırma görevlilerinin toksik liderlik algılarının orta; iş stresi ve işe adanmışlık düzeylerinin ise yüksek olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların demografik özellikleri ile toksik liderlik, iş stresi ve işe adanmışlık düzeyleri arasındaki farklılıkları belirlemeye yönelik yapılan analizler, bazı özelliklerde farklılığın olduğunu göstermiştir. YEM analizi sonucuna göre toksik liderliğin iş stresi üzerinde olumlu, işe adanmışlık üzerinde olumsuz bir etkisi tespit edilmiştir. Bununla birlikte; toksik liderliğin işe adanmışlığa etkisinde iş stresinin herhangi bir rolü olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

In this study, a model has been designed to address the role of work stress in the relationship between toxic leadership and work engagement. Accordingly, this study aims to identify the participants' levels of toxic leadership, work stress, and work engagement and to empirically reveal the relational structure between these concepts with the help of the collected data. The data were gathered from research assistants working on a 50/d staff basis at state universities in Turkey. The study used the Toxic Leadership Scale developed by Schimdt (2008), the Work Stress Scale developed by House and Rizzo (1972), and the Utrecht Work Engagement Scale developed by Schaufeli (2002) as data collection tools. To analyze the data, reliability analyses, descriptive statistics, validating factor analyses, t-tests and ANOVA analyses, and a structural equality model were used, and the analyzes were performed in AMOS and SPSS programs. As a result of the analyzes carried out, it was determined that the research assistants' perceptions of toxic leadership were moderate, and their work stress and work engagement levels were high. The analyzes performed to detect the differences between participants' demographic features and toxic leadership, work stress, and work engagement showed that some features were different. According to the results of SEM analyses, toxic leadership has a positive impact on work stress and negative impact on work engagement, while work stress does not have a meaningful effect on work engagement. That being said, no role of work stress has been identified in the impact of toxic leadership on work engagement.