Sosyobilimsel konuların Sokratik sorgulama yoluyla öğretilmesinin BİLSEM öğrencilerinin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi

Abstract

Bu araştırma; Sokratik sorgulama temelli etkinliklerin, BİLSEM öğrencilerinin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisini, Sokratik sorgulama atölyesine yönelik öğrenci görüşlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma basit deneysel desene göre tasarlanmıştır. Çalışma tek gruplu ön test son test modeline göre yürütülmüştür. Araştırma, 2021-2022 eğitim öğretim yılı güz döneminde Alanya İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Alanya BİLSEM 'deki Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme Programı'na kayıtlı 5. sınıf 20 öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında öğrencilerle altı etkinlik, dört video şeklinde haftada iki gün (80+80 dk.) olmak üzere 8 hafta boyunca Sokratik Sorgulama Atölyesi uygulanmıştır. Bruce ve Bracken (2003) tarafından geliştirilen, Doğan, Gencer ve Bilen (2019) tarafından Türkçeye çevrilen TCT Eleştirel Düşünme Testi ve Ge (2001) tarafından geliştirilen, Coşkun (2004) tarafından Türkçeye çevrilen Problem Çözme Becerisi Ölçeği uygulama öncesi ve sonrasında; uygulama sürecinde Bahtiyar (2019) tarafından geliştirilen ve araştırmacı tarafından yeniden düzenlenen atölye günlükleri, uygulama sonunda ise görüşme formu kullanılmıştır. 8 haftalık sürecin ilk ve son haftasında TCT Eleştirel Düşünme Testi ve Problem Çözme Ölçeği ön test son test olarak uygulanmış, geri kalan haftalarda ise araştırmacı tarafından hazırlanan sosyobilimsel konular ile ilgili etkinlikler her hafta iki gün olacak şekilde uygulanmıştır. Öğrencilerin Sokratik Sorgulama Atölyesi'ne ilişkin görüşleri ise atölye günlükleri ve görüşme tekniği aracılığı ile elde edilmiştir. Araştırmada kullanılan TCT eleştirel düşünme testi ve problem çözme ölçeği verileri istatistiksel programda çözümlenmiş, atölye günlükleri ile görüşme formu verileri betimsel ve içerik analizi çözümlemesiyle değerlendirilmiştir. Sokratik sorgulama yöntemine göre tasarlanmış etkinlikler öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini genel boyutta anlamlı olarak geliştirdiği, testin alt boyutlarında ise konu, bakış açısı ve çıkarım alt boyutunda geliştirdiği; cinsiyetin genel boyutta bir etkisinin olmadığı, alt boyutlarda ise çıkarım boyutunda kızlar lehine bir anlamlı fark oluşturduğu; yaş değişkenin sadece kavram alt boyutunda 11 yaş grubunda bir etkisinin olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Sokratik sorgulama yöntemine göre tasarlanmış etkinliklerin öğrencilerin problem çözme becerilerini genel boyutta anlamlı olarak geliştirdiği, alt boyutlarda da yorumlama ve problemi tanımlama, çözüm geliştirme ve süreci izleme, karar verme ve süreci değerlendirme alt boyutlarında gelişim gösterdiği, kullanılan özel stratejiler alt boyutunda bir gelişim göstermediği; cinsiyetin problem çözme becerilerine genel boyutta bir etkisinin olmadığı, karar verme ve süreci değerlendirme alt boyutunda kızlar lehine gelişim gösterdiği; yaşın problem çözme becerilerine genel boyutta ve alt boyutlarda bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin Sokratik sorgulama atölyesine yönelik görüşlerine ilişkin atölye günlüklerinde ve atölye sonrasında yapılan görüşmelerden elde edilen verilerin analizi sonucunda; düşüncelerini özgürce ifade edebildikleri, süreç içerisinde önemli bilgiler edindikleri, özgüven kazandıkları, düşünceleri tartışarak geliştirdikleri yeri geldiğinde düşüncelerinde değişikliğe gidebildikleri, eğlenceli ve kendilerini iyi hissettikleri bir atölye olarak gördükleri tespit edilmiştir. Son olarak araştırmada elde edilen sonuçlara göre özel yetenekli öğrencilere yönelik geniş boyutta çalışmaların yürütülmesine, farklı düşünme becerileri üzerinde çalışmaların gerçekleştirilmesine, BİLSEM' lere ve Sokratik sorgulama atölyesine yönelik çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

The aim of this study is to investigate the effects of Socratic inquiry-based activities on BİLSEM students' critical thinking and problem-solving skills, and students' views on the Socratic inquiry workshop. The simple experimental design was adopted. The study was carried out according to the single-group pre-test post-test model. The research was carried out with 20 5th grade students enrolled in the Recognition of Individual Talents program in Alanya BİLSEM, affiliated to the Alanya District National Education Directorate, in the fall semester of the 2021-2022 academic year. Within the scope of the research, a Socratic inquiry workshop was applied to the students for 8 weeks, with six activities and four videos, two days a week (80+80 minutes). Before and after the application, TCT Critical Thinking Test developed by Bruce and Bracken (2003) and translated into Turkish by Doğan vd., (2019) and Problem-Solving Skills Scale developed by Ge (2001) and translated into Turkish by Coşkun (2004) were used. During the application process, workshop diaries developed by Bahtiyar (2019) and rearranged by the researcher, and at the end of the application, an interview form were used. In the first and last week of the 8-week process, TCT Critical Thinking Test and Problem-Solving Scale were applied as pre-test and post-test, and in the remaining weeks, activities related to socio-scientific issues prepared by the researcher were applied two days a week. The students' views on the Socratic inquiry workshop were obtained through workshop diaries and interview technique. TCT critical thinking test and problem-solving scale data used in the research were analysed in the statistical program; workshop diaries and interview form data were evaluated with descriptive and content analysis. It was concluded that the activities designed according to the Socratic questioning method significantly improved the students' critical thinking skills in the general dimension. It was observed that the activities designed according to the Socratic inquiry method significantly improved the students' critical thinking skills in the general dimension of the test. It was revealed that the method improved the students in the sub-dimension of subject, point of view and inference. It was concluded that the method did not have an effect on the general dimension of gender, but there was a significant difference in favour of females in the inference dimension from the sub-dimensions. It was revealed that the age variable had an effect only on the concept sub-dimension in the 11-year-old group. It was observed that the activities designed according to the Socratic questioning method significantly improved the problem-solving skills of the students in general dimension. It was also revealed that the students showed improvement in the sub-dimensions of interpreting and defining the problem, developing solutions, and monitoring the process, making decisions, and evaluating the process. On the other hand, it was observed that the activities did not have an effect on the special strategies used by the students. It was found out that gender did not have an effect on the problem-solving skills in the general dimension. However, it was observed that the gender showed a development in favour of females in the sub-dimension of decision making and process evaluation. It has been concluded that age has no effect on problem solving skills in general and sub-dimensions. In addition, as a result of the analysis of the data obtained from the workshop diaries regarding their views on the Socratic inquiry workshop and from the interviews after the workshop, it was determined that the students freely expressed their thoughts, obtained knowledge in the process, gained self-confidence, developed their thoughts by discussing them, and changed their thoughts when necessary. In addition, it was revealed that the students saw the workshop as a feel-good and an entertaining process. Finally, according to the results obtained in the research, various suggestions were made for conducting large-scale studies for gifted students, carrying out studies on different thinking skills, BİLSEMs, and Socratic inquiry workshop.