Medikal turizm kapsamında obezite ameliyatı olan bireylerin beden imajı algısı, hasta memnuniyeti ve yaşam kalitesi ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite insan vücudunda noral değerlerin üzerinde, bireylerin sağlığına olumsuz yönde etki edecek seviyede yağ birikmesi olarak tanımlanabilir. Obezite kompleks, multifaktöriyel bir hastalıktır ve gelişiminde genotip ve çevre koşullarının karşılıklı etkileşimi söz konudur. Obezite tek başına çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir veya beraberinde var olan bir sağlık sorununu ağırlaştırabilir. Özellikle hipertansiyon, koroner kalp hastalığı (KKH), diabetes mellitus (tip 2) gelişimi veya bazı malignitelerin insidansında artıştan sorumlu tutulmaktadır. Ayrıca fazla kilo veya obezite osteoartrit, uyku apnesi, solunum problemleri, safra kesesi hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, KKH, inme gibi sağlık sorunları ile ilişkili morbiditeyi artıran bir durum olarak kabul edilmektedir. Aşırı kilo aynı zamanda tüm nedenlere bağlı mortaliteyi de artıran bir durumdur. Son yıllarda obezite tedavisinde özellikle tıbbi beslenme tedavisi, davranışsal terapi tedavisi, egzersiz tedavisi ve farmakoloji tedavi ile başarıya ulaşamayanlar son olarak cerrahi tedaviyi tercih etmektedirler. Bununla birlikte cerrahi tedavi maliyetleri yüksek olduğu için bireyler bu hizmeti almak için ülkeleri dışına maliyetin daha düşük yerlere seyahat etmektedirler. Birçok sağlık sorunlarına yol açması nedeniyle önlenmesi gereken önemli bir sağlık sorunu olan obezite, aynı zamanda bireylerin yaşam kalitesini ve beden algısını da olumsuz yönde etkilemektedir. Bu gerekçe ile planladığımız araştırmanın amacı, medikal turizm kapsamında obezite ameliyatı için ülkemizi tercih eden obez bireylerin beden imajı, hasta memnuniyetleri ve yaşam kalitesi ilişkisinin değerlendirilmesidir. Araştırmanın evreni, Samsun ilinde bulunan sağlık turizmi yetki belgesine sahip özel hastanelerde 2015-2022 yılları arasında obezite ameliyatı (Slevee Gastrektomi, Gastrik Band, Gastrik Plikasyon, Roux-en Y Gastrik Bypass, Mini Gastrik Bypass, Tek Anastomozlu Gastarik Bypass, Duodenal Switch) olan 18 yaş üstü, mental yeterlilikte olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden Türkçe ya da İngilizce bilen 329 medikal turistler oluşturmaktadır. Araştırmanın minimum örnek büyüklüğü prevalans %50 olarak ve yanılgı payı %5 ve %95 güven seviyesinde %80 güçle 178 olarak belirlendi. Araştırma veriler 4 form ile toplandı; kişisel bilgi formu, beden algısı ölçeği", yaşam kalitesi ölçeği ve hasta memnuniyet ölçeği. Veriler 01.09.2021- 31.10.2022 tarihleri arasında çevrimiçi, yüz yüze ve bırak-topla yöntemi ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve student t testi, ANOVA testi, korelasyon ve çoklu regresyon istatistik analiz yöntemleri kullanıldı. Çalışmaya katılanların %37,4'ü erkek, %62,6'sı kadın, %25,3'ü 41-50 yaş aralığındadır. Katılımcıların ameliyat öncesi BKI 40,39 ve ameliyat %35,2'si Almanya'dan gelmiştir. Katılımcıların beden imajı algısı ortalaması 129,93±24,592, yaşam kalitesi ortalaması 27,01±4,004 ve hasta memnuniyeti ortalaması 66,813±8,872'dir. Çalışma elde edilen sonuçlara göre, hasta memnuniyeti yaş, eğitim durumu, aile türü, aylık geliri, gelir durumu, egzersiz yapma durumu kronik hastalık durumu ve beden imajı algısından etkilenmektedir (p<0.05). Yaşam kalitesinin ise medeni durum, eğitim durumu, çalışma durumu, aile türü, gelir durumu, alkol kullanma, egzersiz yapma durumu beden imajı algısından etkilendiği tespit edilmiştir (p<0.05). Çalışmadan elde edilen bir diğer sonuç obezite operasyonu geçiren bireylerde beden imajı algısı ile hasta memnuniyeti ve yaşam kalitesi arasında pozitif bir korelasyon olduğudur. Bu sonuçlardan yola çıkarak obezite cerrahisi olan hastaların daha büyük bir katılım ile psikolojik faktörlerin incelenmesi önerilebilir.

Obesity is one of the most important health problems of developed and developing countries. Obesity can be defined as the accumulation of fat in the human body above normal values, at a level that will negatively affect the health of individuals. Obesity is a complex, multifactorial disease and its development depends on the interaction of genotype and environmental conditions. Obesity alone can cause various health problems or aggravate an existing health problem. In particular, hypertension is blamed for the development of coronary heart disease (CHD), diabetes mellitus (type 2) or an increase in the incidence of some malignancies. In addition, overweight or obesity is accepted as a condition that increases morbidity associated with health problems such as osteoarthritis, sleep apnea, respiratory problems, gallbladder diseases, hypertension, diabetes, CHD, stroke. Being overweight is also a condition that increases all-cause mortality. In recent years, those who have not been successful in the treatment of obesity, especially with medical nutrition therapy, behavioral therapy treatment, exercise therapy and pharmacology treatment, finally prefer surgical treatment. However, since the cost of surgical treatment is high, individuals travel to places with lower costs to get this service. Obesity, which is an important health problem that should be prevented because it causes many health problems, also negatively affects the quality of life and body image of individuals. The match of the research we planned for this reason is to evaluate the demographic characteristics, body image, patient satisfaction and quality of life relationship of obese individuals who prefer our country within the scope of medical tourism. The population of the research is those who had bariatric surgery (Slevee Gastrectomy, Gastric Band, Gastric Plication, Roux-en Y Gastric Bypass, Mini Gastric Bypass, Single Anastomotic Gastaric Bypass, Duodenal Switch) in private hospitals with health tourism authorization certificate in Samsun province between 2015-2022. It consists of 329 medical tourists who are over the age of 18, have mental competence and can speak Turkish or English. Research data were collected with 4 forms; personal information form, body image scale", quality of life scale and patient satisfaction scale. Data were collected between 01.09.2021 and 31.10.2022 by online, face-to-face and drop-collect method. Descriptive statistics and student t test, ANOVA test, correlation and multiple regression statistical analysis methods were used in the evaluation of the data. 37.4% of the participants were male, 62.6% were female, and 25.3% were between the ages of 41-50. Preoperative BMI of 40.39 and surgery 35.2% of the participants came from Germany. The mean body image perception of the participants was 129.93±24.592, the mean quality of life was 27.01±4.004, and the mean patient satisfaction was 66,813±8.872. According to the results obtained from the study, patient satisfaction is affected by age, education level, family type, monthly income, income status, exercise status, chronic disease status and body image perception (p<0.05). It was determined that quality of life was affected by body image perception, marital status, education status, employment status, family type, income status, alcohol use, exercise status (p<0.05). Another result obtained from the study is that there is a positive correlation between body image perception, patient satisfaction and quality of life in individuals who have undergone obesity surgery. Based on these results, it can be recommended to examine psychological factors with a larger participation of patients who have bariatric surgery.