İhracata dayalı büyüme hipotezi: Kırgızistan üzerine ekonometrik biz analiz (2000-2014)

Abstract

Hızlı gelişen küresel dünyada bir ülkenin ekonomik yapısı hakkında bilgilerin alınabilmesi ve gelecekte olabilecek tahminlerin yapılabilmesi için döviz kuru, ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme (GSYİH) ilişkisi ekonomi literatüründe tartışma konusu olmaktadır. Bundan dolayı Kırgızistan verilerine dayalı olarak gerçekleştirilen bu çalışmada amaç; 2000-2014 dönemine ait verileri olarak döviz kuru, ihracat birim değeri, ithalat birim değeri ve ekonomik büyüme (GSYİH) değişkenleri ele alınarak Kırgızistan'ın yakın geçmişte bu değişkenler arasındaki ilişkisini incelemektir. Bu çalışmanın amacı doğrultusunda VAR analizi yapılarak Johansen eşbütünleşme testi, Etki-Tepki fonksyonu, Varyans Ayrıştırma analizi, Granger nedensellik testi gerçekleştirilmiştir. Granger nedensellik analizinin çıktığı sonuçlara göre ise Kırgızistan'da ihracattan ekonomik büyümeye doğru çift yönlü bir nedensellik ilişkisinin mevcut olduğu tespit edilmiştir. İhracat artışı bir ülkede üretilen mal ve hizmet talebini artırarak daha fazla mal ve hizmet üretiminde artış sağlamaktadır. Bu doktrinler doğrultusunda bu çalışmada ele alınan dönemde, Kırgızistan için yapılan analizde literatürle uygun olarak ihracata dayalı büyüme hipotezini destekleyici nitelikte bulgular ortaya çıkmıştır.

In the rapidly developing global world, relations between exchange rate, export, import and economic growth (GDP) are discussed in the economic literature in order to obtain information about the economic structure of an country and to make forecasts for the future. Therefore, the purpose of this study, which is based on Kyrgyzstan's data and this country has recently examined the relationship between these variables by taking into consideration the exchange rate, export unit value, import unit value and economic growth (GDP) variables for 2000-2014 period. In the aim of this study, VAR analysis was performed to perform Johansen cointegration test, Impact-Response function, Variance decomposition analysis, Granger causality test. According to the results of the Granger causality analysis, it is found that there is a bi-directional causality relation between economic growth and export of Kyrgyzstan. The increase in exports increases the demand for goods and services produced in one country, thereby increasing the production of more goods and services. In the context of these doctrines, in the period covered in this study, findings are support of the export-led growth hypothesis emerged in accordance with the literature in the analysis for Kyrgyzstan.