Kişilik özelliklerinin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: Beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma

Abstract

Bu araştırmada, beş yıldızlı otellerde çalışan bireylerin kişilik özelliklerinin örgütsel vatandaşlık davranışı (ÖVD) üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda nicel araştırma yöntemi tercih edilmiş, 2017 yılının Haziran-Ekim ayları arasında Antalya ili'nin Manavgat/Side, Manavgat/Kumköy ve Alanya/Okurcalar turizm bölgelerindeki otel işletmelerine ait personel lojmanlarında alan araştırması yapılmıştır. Araştırma verileri, söz konusu bölgelerdeki personel lojmanlarında yüzyüze anket yöntemi kullanılarak, çalışanlara yöneltilen soruların cevaplanması yoluyla elde edilmiştir. Alan araştırmasından elde edilen 397 kişilik veri seti IBM SPSS 21 paket yazılımı ile değerlendirmeye alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde ilk olarak faktör analizi uygulanmış, ölçeklerin geçerlilik ve güvenirliği belirlenmiştir. Faktör analizinin ardından araştırmadan elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Bu bulgulara göre araştırmaya katılım gösteren çalışanların %26,4'ü kadın, %73,6'sı erkektir. Ayrıca araştırmaya katılım gösteren çalışanların çoğunluğu 0-6 yıl aralığında sektör deneyimine sahiptir (%66,8). Elde edilen söz konusu bulguların ardından araştırma değişkenlerinin birbirleri ile olan ilişkilerini belirlemek adına korelasyon analizigerçekleştirilmiştir. Bu analiz sonucunda dışadönüklük kişilik özelliğinin ÖVD'nın vicdanlılık, sivil erdem, nezaket ve özgecilik boyutları ile pozitif yönlü ve anlamlı ilişkisinin olduğu belirlenmiştir. Kişilik özelliklerinden geçimliliğin ise tüm ÖVD boyutları ile anlamlı ilişkisinin olduğugörülmüştür. Bir diğer kişilik özelliği olan nevrotiklik (duygusal denge) isecentilmenlik ve sivil erdem olarak bilinen ÖVD boyutları ile negatif yönde anlamlı ilişkisinin olduğu saptanmıştır. Bu durum otel çalışanlarının nevrotiklik (duygusal denge) düzeylerinin azaldıkça ÖVD sergileme düzeylerinin artacağı şeklinde yorumlanabilmektedir. Kişilik özelliklerinin özdisiplin ve gelişimeaçıklık boyutlarının ÖVD ile ilişkisi incelendiğinde; çalışanların özdisiplin düzeylerinin ÖVD'nın vicdanlılık, centilmenlik, sivil erdem, nezaket ve özgecilik boyutları ile anlamlı ilişkisininin olduğu, gelişimeaçıklık düzeyinin ise ÖVD'nın vicdanlılık, sivil erdem, nezaket ve özgecilikle ilişkili olduğu görülmüştür. Korelasyon analizinin ardından araştırma hipotezlerini test etmek amacıyla çoklu regresyon analizleri uygulanmıştır. Bu analizlerden elde edilen bulgulara göre dışa dönüklük kişilik özelliğinin ÖVD'nin sivil erdem ve nezaket boyutu üzerinde etkili olduğu görülürken, uyumluluk kişilik özelliğinin nezaket boyutu haricindeki tüm ÖVD boyutları üzerinde anlamlı etkisinin olduğu saptanmıştır. Ayrıca kişilik özelliklerinin nevrotiklik (duygusal denge) boyutunun ÖVD'nın sadece centilmenlik ve özgecilik boyutu üzerinde anlamlı etkisinin olduğu, diğer boyutlar üzerinde herhangi bir etkisinin bulunmadığı regresyon analizi sonuçları arasında yer almaktadır. Bu durum korelasyon analizinde elde edilen bulgularla da benzerlik göstermektedir. Kişilik özelliklerinin özdisiplin ve gelişimeaçıklık boyutlarının ÖVD'na etkisine yönelik regresyon analizi sonuçları incelendiğinde ise özdisiplin kişilik özelliğinin ÖVD'nın tüm boyutları üzerinde etkisinin olduğu, gelişime açıklık kişilik özelliğinin ÖVD'nın vicdanlılık, sivil erdem ve özgecilik boyutları üzerinde istatiksel olarak anlamlı etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar dikkate alındığında beş yıldızlı otel çalışanlarının sahip olduğu kişilik özelliklerinin ÖVD sergileme düzeyinde etkili olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu araştırma sonucunda elde edilen bulguların hem kişilik özellikleri literatürüne hem de ÖVD literatürüne ve söz konusu konuların otel işletmeleri üzerine yapılacak olan çalışmalara katkı sağlayacağı nitelik taşıdığı düşünülmektedir.

In this study, it is aimed to determine how personality traits of individuals working at five star hotels affect organizational citizenship behavior (OCB). Quantitative research method was chosen for this study. Fieldwork was done in staff's dwelling houses owned by hotel managements in Antalya Province Manavgat/Side, Manavgat/Kumköy and Alanya/Okurcalar tourism districts between July-October months in 2017. Survey Data was obtained by using face to face questionnaire and by answering the questions asked to workers method in aforementioned districts in staff dwelling houses. 397 count data -obtained from field work- was evaluated with the help of IBM SPSS 21 packaged software. Factor analysis was applied in the evaluation of data and then validity and reliability were determined. Following the factor analysis research findings were ranked. According to these findings %26,4 of participants were women and 73,6 were men. Additionally, it was seen that most of participants of this research had a sector experience between 0-6 years (%66, 8). Correlation analysis were performed in order to determine the relationships of research variables one another after data. As a result of this relationship, it was seen that extraversion personality trait had positive and significant relationshi with OCB's conscientiousness, civicvirtue, courtesy and altruism dimensions. Also, it was seen that agreeableness -one of the personality traits- had a significant connection with all OCB's dimensions. It was also determined that neuroticism-another personality trait- had a reverse direction significant connection with civicvirtueand courtesy of OCB dimensions. This situation would be interpreted so: the less emotional neuroticism of hotel personals come into being the more OCB performing levels come into being. When OCB relationship with conscientiousness and openness of personality traits is investigated; it is seen that worker's conscientiousness levels has a significant relation with OCB's conscientiousness, sportmanship, civic virtue, alturism and courtesy. Additionally and openness level has a relation with conscientiousness, civic virtue, courtesy and altruism of OCB. Multiple regression analyzes were applied in order to test research hypothesizes after correlation analysis. According to findings -obtained from these analyses- extraversion personality traits have effect on OCB's civic virtue and courtesy dimensions. Agreeableness personality traits have significant effect on civic virtue, conscientiousness, alturism and sportmanship. Additionally according to regression analyze results neuroticism dimension of personality traits have effect on sportmanship and alturism dimension, it hasn't any effect on other dimensions. This situation shows similarity with findings obtained from correlation analyze. When regression analyze results-personality traits' conscientiousness and openness dimension's effect on OCB- investigated it is confirmed that conscientiousness personality trait have significant effect on all OCB directions, also openness personality trait has a statistically significant effect on OCB's conscientiousness, civic virtue and altruism. In consideration of these results, it is seen that five star hotel worker's personality traits are effective on OCB performing level. Accordingly, it is thought that these findings obtained from this research would be beneficial for both personality traits literature and OCB literature and also it is thought that these studies has the quality that would contribute to studies that would be performed on hotel managements.