Blokzincir kabulünün lojistik performansa etkileri: Türk lojistik firmalarında bir araştırma

Abstract

Endüstri 4,0’ın en çarpıcı teknolojilerinden olan blokzincir, merkezi olmayan, şeffaf, güvenilir, değişmez ve izlenebilir dağıtık bir defter ağıdır. Blokzincir lojistik ve tedarik zincirinde işleyişi değiştirilebilecek muazzam bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyeline rağmen teknolojinin kabul oranı hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde henüz istenilen seviyelere ulaşamamıştır. Literatürde lojistik sektöründe blokzincir kabulünü etkileyen faktörleri belirleyen ve blokzincir kabulünün lojistik performansa etkilerini ortaya koyan çalışma sayısı da sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı Türk lojistik firmalarının blokzincir kabulünü etkileyen faktörleri belirlemek ve blokzincir kabulünün lojistik performansa olası etkilerini incelemektir. Türkiye’de henüz böyle bir çalışmaya rastlanılmamış olması da çalışmanın motivasyonunu oluşturmuştur. Çalışma verileri Uluslararası Nakliyeciler Derneğine (UND) kayıtlı 357 lojistik firmasının üst düzey yöneticisinden elde edilmiştir. Veriler kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesi (PLS-SEM) kullanarak analiz edilmiştir. Sonuçta Türk lojistik firmalarının blokzincir kabulünde teknoloji özelliklerinin etkisinin olmadığı, iş-teknoloji uyumunun, algılanan faydanın ve güvenin pozitif ve anlamlı etkisinin, maliyetin ise negatif ve anlamlı etkisinin olduğu bulunmuştur. Türk lojistik firmalarının blokzincir kabulünde en etkili olan faktör ise güvendir. Çalışmanın bir diğer sonucunda ise blokzincir kabulünün lojistik etkililik, lojistik etkinlik, lojistik esneklik ve lojistik çeviklik üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahipken, lojistik farklılaşma üzerinde negatif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur.

Blockchain, one of the most striking technologies of Industry 4.0, is a decentralized, transparent, reliable, immutable and traceable distributed ledger network. Blockchain has enormous potential to change the way it works in logistics and supply chain. Despite this potential, the adoption rate of the technology has not yet reached the desired levels in both developed and developing countries. In the literature, the number of studies that determine the factors affecting the adoption of blockchain in the logistics sector and reveal the effects of blockchain adoption on logistics performance is also limited. The aim of this study is to determine the factors affecting the blockchain adoption of Turkish logistics companies and to examine the possible effects of blockchain adoption on logistics performance. The fact that such a study has not yet been found in Turkey has also formed the motivation of the study. The study data were obtained from the top managers of 357 logistics companies registered with the International Transporters Association (ITA). Data were analyzed using partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). As a result, it was found that technology features did not have an effect on Turkish logistics companies' blockchain adoption, business-technology compatibility, perceived benefit and trust had a positive and significant effect, while cost had a negative and significant effect. The most influential factor in blockchain adoption by Turkish logistics companies is trust. Another result of the study is that while blockchain adoption has a positive and significant effect on logistics effectiveness, logistics efficiency, logistics flexibility and logistics agility, it has a negative and significant effect on logistics differentiation.