Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme ve örgütsel özdeşleşme düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki

Abstract

İlişkisel tarama modelinde desenlenmiş nicel bir çalışma olan bu araştırmada, ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme ve örgütsel özdeşleşme düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim ve öğretim yılında Antalya ili, Alanya ilçesindeki ortaokullarda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Evrende yer alan öğretmenlerden 281'i basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak örnekleme dahil edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formunu, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğini, Örgütsel Sosyalleşme Ölçeğini ve Örgütsel Özdeşleşme Ölçeğini içeren bir anket formu kullanılmıştır. Veri toplama aracı Google Form kullanılarak elektronik ortama aktarılmış ve veriler bu yolla toplanmıştır. Veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiş, ortalamalar arası karşılaştırmalar yapılırken ilişkisiz örneklemler için t-testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (One Way ANOVA) kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişki ise Pearson korelasyon katsayısı ile hesaplanmıştır. Araştırma kapsamında yedi alt probleme yanıt aranmış ve yapılan analizler sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: (1) Öğretmenlerin en çok sergiledikleri örgütsel vatandaşlık davranışı diğergamlıktır. (2) Öğretmenler en yüksek örgütsel soyalleşme düzeyine kişilerarası ilişkiler boyutunda sahiptir. (3) Öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeyi yüksektir. (4) Öğretmenlerin sergilediği örgütsel vatandaşlık davranışının düzeyi cinsiyet, medeni durum ve okuldaki hizmet süresi değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir; eğitim düzeyi değişkenine göre örgütsel erdem alt boyutunda, mesleki kıdem değişkenine göre ise centilmenlik alt boyutunda anlamlı farklılık göstermektedir. (5) Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyi cinsiyet, medeni durum ve eğitim düzeyi değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir; mesleki kıdem değişkenine göre mesleki yeterlik ve örgüt dil ve tarihi, okuldaki hizmet süresi değişkenine göre ise örgüt dil ve tarihi alt boyutlarında anlamlı farklılık göstermektedir. (6) Öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeyi cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, mesleki kıdem ve okuldaki hizmet süresi değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. (7) Öğretmenlerin sergilediği örgütsel vatandaşlık davranışının düzeyi ile örgütsel sosyalleşmenin alt boyutları ve örgütsel özdeşleşme düzeyi arasında pozitif yönlü ve orta kuvvette anlamlı bir ilişki vardır.

This research, which aims to examine the relationship between the organizational socialization and organizational identification levels of teachers working in lower secondary schools and their organizational citizenship behaviors, is a quantitative study designed in the correlation survey model. The universe of the research consists of teachers working in secondary schools in Antalya province, Alanya district in the 2020-2021 academic year. 281 of the teachers in the universe were included in the sample using the random sampling method. A questionnaire including Personal Information Form, Organizational Citizenship Behavior Scale, Organizational Socialization Scale and Organizational Identification Scale was used as data collection tool in the research. The data collection tool was transferred to electronic media using Google Form and the data was collected in this way. The data were analyzed using the SPSS program, and the unrelated sample t-test and One-Dimensional Analysis of Variance (One way ANOVA) were used for comparisons between the means. The relationship between the variables was calculated with the Pearson correlation coefficient. Within the scope of the research, answers were sought for seven sub-problems and the following results were obtained as a result of the analyzes made: (1) The organizational citizenship behavior that teachers exhibit the most is altruism. (2) Teachers have the highest level of organizational socialization in the dimension of interpersonal relations. (3) Teachers have a high level of organizational identification. (4) The level of organizational citizenship behavior exhibited by teachers does not differ significantly according to gender, marital status and average length of service at school; According to the education level variable, organizational virtue sub-dimension, and according to the professional seniority variable, there is a significant difference in the sportsmanship sub-dimension. (5) Teachers' organizational socialization level does not differ significantly according to gender, marital status and education level; According to the variable of professional seniority, professional competence and the language and history of the organization, and according to the length of service at the school, there is a significant difference in the sub-dimensions of the language and history of the organization. (6) Teachers' organizational identification level does not differ significantly according to gender, marital status, education level, professional seniority and length of service at school. (7) There is a positive and moderate relationship between the level of organizational citizenship behavior exhibited by teachers and the sub-dimensions of organizational socialization and organizational identification.